როგორ მუშაობს კომპიუტერი

წყარო

ამ ვიდეოს აქვს ქართული სუბტიტრები

Translator: Anamaria Sukhitashvili Reviewer: Levan Lashauri
00:15 გახსოვთ, როცა პირველად გაიაზრეთ,
00:17 რომ თქვენი კომპიუტერი უფრო მეტი იყო,
00:18 ვიდრე მონიტორი და კლავიატურა?
00:20 რომ მაუსის დაწკაპუნებასა და ვიდეოს ჩართვას შორის,
00:23 იყო რაღაც, რაც ხვდებოდა თქვენს განზრახვას,
00:25 ესმოდა ის,
00:26 და ნამდვილს ხდიდა?
00:28 რა არის ეს რაღაც?
00:30 გრემლინებია?
00:32 მოდი წარმოვიდგინოთ, რომ შეგვიძლია
00:33 ელექტრონის ზომის გავხდეთ
00:35 და მაუსის ღილაკში ჩავძვრეთ.
00:37 თუ თქვენ მაუსს დაშლით დაინახავთ,
00:39 რომ ის, სინამდვილეში ძალიან მარტივი მექანიზმია.
00:42 ორი ღილაკი აქვს
00:43 და სისტემა, რომელიც აფიქსირებს მოძრაობასა და მანძილს.
00:46 შეიძლება ოპტიკური მაუსი გაქვთ,
00:48 რომელიც სინათლითა და სენსორებით ახორციელებს გაზომვებს,
00:50 მაგრამ უფრო ძველი ვერსიები ამას რეზინის ბურთულით
00:53 და პლასტმასის ბორბლებით ახერხებდნენ.
00:55 იგივე კონცეფციაა.
00:56 როცა მაუსის ღილაკს აწკაპუნებთ,
00:57 მაუსი კომპიუტერს უგზავნის ინფორმაციას
00:59 თავისი ადგილსამყოფელის შესახებ.
01:01 როცა თქვენი მაუსის დაწკაპუნება მივა კომპიუტერთან,
01:04 მას შეტანა-გამოტანის საბაზისო სისტემა ხვდება.
01:06 ეს ქვესისტემა მოქმედებს, როგორც კომპიუტერის თვალები და ყურები,
01:10 პირი და ხელები.
01:11 ანუ, მარტივად რომ ვთქვათ, კომპიუტერს საშუალებას აძლევს,
01:14 რომ გარემოსთან ურთიერთობა მოახერხოს.
01:16 ის ასევე მოქმედებს, როგორც ბუფერი
01:18 იმისათვის, რომ დაიცვას CPU ზედმეტი გადატვირთულობისგან.
01:21 ასეთ შემთხვევაში, შეტანა-გამოტანის ქვესისტემა წყვეტს,
01:24 რომ თქვენი მაუსის დაჭერა საკმაოდ მნიშვნელოვანია,
01:26 ამიტომ CPU-სთვის აგენერირებს წყვეტას.
01:28 "ჰეი, CPU, დაწკაპუნება მივიღე".
01:31 CPU, ანუ ცენტრალური პროცესორი,
01:34 არის კომპიუტერის ტვინი.
01:36 ისევე როგორც თქვენი ტვინი არ იკავებს მთელს თქვენს სხეულს,
01:39 CPU-ც არ იკავებს მთელს კომპიუტერს,
01:41 მაგრამ შოუს მთავარი გმირი მაინც ისაა.
01:44 CPU-ს მთელი საქმე ისაა,
01:46 რომ მეხსიერებიდან ინსტრუქციები მიიღოს
01:48 და შეასრულოს ისინი.
01:50 როცა თქვენ კრეფთ, კრეფთ, კრეფთ,
01:52 შეიძლება ძალიანაც ჩქარა,
01:53 მაგალითად 60 სიტყვას წუთში,
01:55 CPU - იღებს და ასრულებს
01:57 მილიარდობით ინსტრუქციას წამში.
01:59 დიახ, მილიარდობით - ყოველ წამს:
02:02 ინსტრუქციას, რომ გაამოძრაოს თქვენი მაუსი ეკრანზე;
02:05 რომ საათის ვიჯეტი ამუშაოს ეკრანზე;
02:07 უკრას თქვენი ინტერნეტ-რადიო;
02:08 მართოს ის ფაილები მყარ დისკზე, რომლებსაც თქვენ არედაქტირებთ
02:11 და კიდევ ბევრად მეტი და მეტი!
02:13 თქვენი კომპიუტერის CPU ერთი დიდი მულტიტასკერია!
02:16 "მაგრამ ო, ღმერთო ჩემო,
02:17 ახლა ძალიან მნიშვნელოვანი მაუსის დაწკაპუნება გვიახლოვდება!
02:20 მოდით ყველაფერი დავივიწყოთ და მას მივხედოთ!"
02:23 ყველაფრისთვის, რასაც CPU აკეთებს, არსებობს პროგრამები.
02:25 მაუსისთვის სპეციალური პროგრამაა,
02:28 ცალკეა საათის ვიჯეტისთვის,
02:29 ინტერნეტ რადიოსთვის
02:30 და წერილებისთვის, რომლებიც კლავიატურაზე იკრიფება.
02:33 თითოეული პროგრამა თავდაპირველად ადამიანმა დაწერა
02:35 ადამინასთვის გასაგებ, პროგრამირების ენაზე,
02:37 როგორიცაა ჯავა,
02:38 C++,
02:39 ან პითონი.
02:41 მაგრამ ადამიანების მიერ შექმნილი პროგრამები დიდ ადგილს იკავებენ
02:44 და შეიცავენ ბევრ, კომპიუტერისათვის უსარგებლო ინფორმაციას,
02:47 ამიტომ ისინი კომპილირდებიან, პატარავდებიან
02:49 და კომპიუტერის მეხსიერებაში, ერთეულოვან და ნულოვან ბიტებად ინახებიან.
02:52 CPU იაზრებს, რომ მას ინსტრუქციები სჭირდება,
02:55 რომ მიხედოს ამ მაუსის დაწკაპუნებას.
02:57 ასეთ დროს, ის მოძებნის მაუსის პროგრამის მისამართს,
03:00 გაუგზავნის მოთხოვნას მეხსიერების ქვესისტემას,
03:02 რომ მან იქ შენახული ინსტრუქციები მოაწოდოს.
03:05 მაუსის დრაივერის თითოეული ასეთი ინსტრუქცია,
03:07 ზედმიწევნით ამოიღება და სრულდება.
03:09 და ეს ჯერ კიდევ არ არის ისტორიის დასასრული!
03:12 CPU ახლა იგებს, რომ როცა მაუსი დააწკაპუნეს,
03:14 კურსორი მონიტორზე გამოსახულ ღილაკის ფოტოზე იყო გაჩერებული,
03:18 ამიტომ CPU მეხსიერებას, მონიტორის პროგრამას სთხოვს,
03:21 რომ გაიგოს რა ღილაკია ეს.
03:23 შემდეგ CPU-მ მეხსიერებას
03:25 ღილაკის პროგრამა უნდა სთხოვოს,
03:27 რაც ნიშნავს, რომ CPU-ს
03:28 ისევ მონიტორის პროგრამა სჭირდება
03:30 იმისათვის, რომ ამ ღილაკთან დაკავშირებული ვიდეო ჩართოს,
03:33 და ვიდეოც ეშვება.
03:34 მარტივად რომ ვთქვათ, ძალიან ბევრი პროგრამაა ჩართული იქამდე,
03:37 სანამ დაინახავთ, რომ ის ერთი წერტილი,
03:39 რომელსაც დააჭირეთ, განათდა.
03:41 ესე იგი, ისეთი მარტივი დავალება, როგორიც მაუსის დაწკაპუნებაა,
03:44 კომპიუტერის ყველა მნიშვნელოვანი კომპონენტის მონახულებას ნიშნავს:
03:48 პერიფერიების,
03:49 შეტანა-გამოტანის საბაზისო სისტემის
03:51 და CPU-ს,
03:52 პროგრამების,
03:53 და მეხსიერების,
03:54 და არც ერთი გრემლინის!